Baratanje datotekama u datotečnom sustavu

Stvaranje, kopiranje, brisanje i preimenovanje datoteka

touch stvara praznu datoteku danog imena
rm briše datoteku danog imena
cp kopira datoteku danog imena u datoteku drugog danog imena; primjer:
```
$ cp datoteka1 datoteka2 # kopira datoteke (prvu u drugu)
```

mv preimenuje (miče) datoteku danog imena; primjer:

$ mv datoteka1 datoteka2 # premješta datoteku1 u datoteku2 i preimenuje ih

Zadatak

U svom kućnom direktoriju napravite direktorij zadatak1510 i uđite u njega.
U njemu napravite 3 datoteke: vjezba1, vjezba2 i vjezba3 jednom naredbom (linijom). Ispišite na ekran sadržaj datoteke vjezba2.
Izbrišite zatim datoteku vjezba1.
U istom direktoriju napravite i direktorij dir1.
Kopirajte datoteku vjezba3 u dir1, jednom koristeći reltivno a drugi put apsolutno referenciranje.

cp -r i rm -r označava rekurzivno kopiranje i brisanje, briše direktorij i sve datoteke i poddirektorije u njemu
- kod naredbe mv, za razliku od cp i rm, nema potrebe za rekurzijom; radi se o preimenovanju

Zadatak

U Vašem kućnom direktoriju napravite predloženu strukturu direktorija:

studentXY ------ Studij --------- Preddiplomski -------- DINP.txt
                           |                        |
                           |----- Pravilnik.txt     |--- Raspored.txt

Kopirajte datoteku Pravilnik.txt u direktorij Preddiplomski.
Kopirajte sav sadržaj direktorija Preddiplomski, u direktorij Diplomski, koristeći apsolutno referenciranje.
Izbrišite direktorij Preddiplomski.
Direktorij Diplomski preimenujte u Dipl.

Dodatni zadatak

Provjerite čemu služi i kako se koristi program Midnight Commander (naredba mc).

Glob uzorci

mnogo radimo sa nazivima datoteka pa postoji mogućnost rada sa posebnim znakovima (koji nemaju doslovno značenje) da bismo brzo i lako specificirali nazive većeg broja datoteka
glob uzorci, globovi ili wildcards
- koriste se za pretraživanje uzoraka koji odgovaraju zadanome
- način da više datoteka koje imaju slična imena povežemo jednom naredbom
- glob != regex, samo ima donekle sličnu sintaksu i namjenu
? -- jedan znak, bilo koji
* -- bilo koliko bilo kojih znakova
[chars] -- jedan znak, bilo koji od navedenih u zagradama, može i raspon oblika [A-Z], [a-z] ili [0-9]
[:klasa:] -- zamjenjuje samo jedan, bilo koji znak koji je član navedene klase
- najčešće korištene klase su: [:alnum:], [:alpha:], [:digit:], [:lower:], [:upper:]
\ -- tzv. prekidni znak

Zadatak

U svom kućnom direktoriju stvorite poddirektorij Zadatci i u njemu datoteke zadatak, zadatek, zadatuk, zadatak1, zadatak2, zadatakABC, zadatakabc, zadacnica, zadacnicA, zad3 i dat05.
Jednom naredbom, koristeći se glob-om, izlistajte samo:
- zadatak, zadatek i zadatuk
- zadatek i zadatuk
- samo datoteke koje na 8 mjestu naziva imaju veliko slovo
- samo datoteke koje počinju slovom z, na 5 mjestu naziva im nije ni malo ni veliko slovo koja se po abecedi nalazi nakon slova s, i čiji naziv završava malim slovom
- sve datoteke čiji naziv završava brojem manjim od 4
- sve navedene datoteke
Isprobajte naredbu ls [^ad]* i razmislite o njezinom značenju.
Isprobajte naredbu ls {ab,dat,f}?? i razmislite o njezinom značenju.
Isprobajte naredbu cat *[[:upper:]1-4]. Što ona radi?

Pretraživanje datotečnog sustava

find u specificiranim direktorijima traži datoteke ili skupine datoteka

sintaksa: find <direktoriji> <uvjeti> (direktorij koji se pretražuje mora biti naveden prije uvjeta)
direktorij može biti dan korištenjem apsolutnog ili relativnog referenciranja
može koristiti regularne izraze parametar -regex

pregled često korištenih parametara:

Parametar	Ograničenje pretraživanja
`-user <ime korisnika>`	Samo datoteke određenog korisnika
`-size <veličina>`	Samo datoteke specifične veličine
`-type f`	Samo datoteke (ne direktoriji)
`-type d`	Samo direktoriji
`-name <ime datoteke>`	Samo datoteke određenog imena
`-atime <broj dana>`	Samo datoteke čije je vrijeme posljednjeg pristupa manje od navedenog u danima
`-amin <broj minuta>`	Isto kao iznad samo se navode minute umjesto dana
`-ctime <broj dana>`	Samo datoteke čije je vrijeme izrade manje od navedenog u danima
`-cmin <broj minuta>`	Isto kao iznad samo se navode minute umjesto dana
`-mtime <broj dana>`	Samo datoteke čije je vrijeme posljednje promjene manje od navedenog u danima
`-mmin <broj minuta>`	Isto kao iznad samo se navode minute umjesto dana
`-newer <datoteka>`	Samo datoteke stvorene prije određene datoteke

naredba je spora jer mora provjeriti svaki file koji se nalazi na zadanoj putanji
česte primjene:
- brisanje nađenih datoteka naredbom find: find ... -exec rm {} \; ili find ... | xargs rm
- pretraživanje nađenih datoteka: find ... -type f | xargs grep <izraz>

Zadatak

Napišite naredbu find kojom u svom kućnom direktoriju tražite datoteke koje počinju sa iz-, čiji ste vi vlasnik i kojima je pristupano u zadnjih 30 dana.

locate pretražuje bazu datoteka za datoteku koja u imenu sadrži dani niz znakova
- sintaksa: locate <ime datoteke>
- rezultat pretraživanja je puna putanja do tražene datoteke
- pretražuje brže jer stvara bazu imena datoteka koje postoje u datotećnom sustavu te nema potrebe pretraživati svaku datoteku koja postoji na datotečnom sustavu; baza se osvježava naredbom updatedb, na većini modernih distribucija se pokreće automatski na dnevnoj bazi

Zadatak

Pronađite datoteku os-release.

which se koristi kada želimo saznati punu putanju do određene izvršne datoteke datoteke koja se nalazi u nekom od direktorija navedenom u varijabli okoline PATH
whereis pretražuje lokaciju izvornog koda, binarnih datoteka i stranica priručnika
- pregled često korištenih parametara:
  
  Parametar Uloga
  
  -b traženje binarnih datoteka
  
  -m traženje stranica priručnika
  
  -s traženje izvršnog koda

Pitanja za ponavljanje

Prisjetite se naredbi za stvaranje, brisanje i kopiranje datoteka. Koja naredba može primiti više argumenata?
Koja se naredba koristi za pomicanje neke datoteke u datotečnom sustavu? Koja za preimenovanje? Objasnite.
Što su globovi?
Koja je razlika između znakova ? i * kod globova?

Author: Vedran Miletić, Vanja Slavuj, Sanja Pavkov, Anja Vrbanjac

Parametar	Uloga
`-b`	traženje binarnih datoteka
`-m`	traženje stranica priručnika
`-s`	traženje izvršnog koda